Si Pio Valenzuela ay isang Pilipinong manggagamot, rebolusyonaryo, at nasyonalista na gumanap ng mahalagang papel sa Rebolusyong Pilipino laban sa kolonyal na paghahari ng Espanya. Siya ay ipinanganak noong Hulyo 11, 1869, sa Polo, Bulacan, Pilipinas, at namatay noong Abril 6, 1956, sa Quezon City, Pilipinas. Naaalala si Valenzuela bilang isang bayani ng kasaysayan ng Pilipinas na nakipaglaban para sa kalayaan ng bansa at pambansang soberanya.

  Natapos ni Valenzuela ang kanyang pag-aaral sa medisina sa Unibersidad ng Santo Tomas at naging manggagamot. Nasangkot siya sa mga rebolusyonaryong aktibidad laban sa kolonyal na pamahalaan ng Espanya noong huling bahagi ng ika-19 na siglo, at nagkaroon ng mahalagang papel sa organisasyon at pamumuno ng Katipunan, isang rebolusyonaryong lihim na lipunan na naglalayong ibagsak ang pamamahala ng mga Espanyol sa Pilipinas.

  Si Valenzuela ay isa sa mga founding member ng Katipunan, at nagsilbing fiscal at treasurer ng organisasyon. Isa rin siyang malapit na kasama ng pinuno ng Katipunan na si Andres Bonifacio. Si Valenzuela ay naroroon sa pulong ng pagtatatag ng Katipunan noong 1892, at tumulong sa pangangalap at pagsasanay ng mga bagong miyembro para sa rebolusyonaryong layunin.

  Noong 1896, inaresto si Valenzuela ng mga awtoridad ng Espanya dahil sa kanyang pagkakasangkot sa Katipunan. Siya ay nakulong at hinatulan ng kamatayan, ngunit kalaunan ay nabigyan ng clemency at ipinatapon sa Hong Kong. Bumalik siya sa Pilipinas noong 1898, pagkatapos ng Digmaang Espanyol-Amerikano at naibigay ang Pilipinas sa Estados Unidos.

  Pagkatapos ng kanyang pagbabalik sa Pilipinas, si Valenzuela ay patuloy na nasangkot sa mga rebolusyonaryong aktibidad laban sa kolonyal na paghahari ng Amerika. Siya ay kasapi ng Kongreso ng Malolos, na bumalangkas ng unang Konstitusyon ng Pilipinas noong 1899, at hinirang bilang Kalihim ng Panloob sa rebolusyonaryong pamahalaan na pinamumunuan ni Emilio Aguinaldo.

  Si Valenzuela ay kasangkot din sa Digmaang Pilipino-Amerikano, at nagsilbi bilang isang kumander ng militar sa rebolusyonaryong hukbo. Nakipaglaban siya sa ilang mga labanan laban sa mga pwersang Amerikano, kabilang ang Labanan sa Tirad Pass, at kalaunan ay nahuli at ikinulong ng mga Amerikano.

  Pagkatapos ng kanyang paglaya mula sa bilangguan, si Valenzuela ay patuloy na nasangkot sa mga gawaing nasyonalista at rebolusyonaryo, at nagtataguyod para sa kalayaan at soberanya ng Pilipinas. Naglingkod siya bilang miyembro ng Senado ng Pilipinas noong 1930s, at nagtrabaho upang isulong ang mga repormang panlipunan at pang-ekonomiya sa bansa.

  Ngayon, naaalala si Valenzuela bilang isang bayani ng kasaysayan ng Pilipinas na nakipaglaban para sa kalayaan ng bansa at pambansang soberanya. Ang kanyang pamana ay patuloy na nagbibigay-inspirasyon sa mga Pilipino na kumilos tungo sa isang makatarungan at demokratikong lipunan, malaya sa dayuhang dominasyon at pang-aapi.